PHÂN LOẠI MÔ BỆNH HỌC TỔN THƯƠNG VÀ U VỎ TUYẾN THƯỢNG THẬN Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH THEO CẬP NHẬT CỦA TỔ CHỨC Y TẾ THẾ GIỚI NĂM 2022

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Trong ấn bản lần thứ 5 của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2022 về phân loại u của các cơ quan thuộc hệ nội tiết, nhóm tổn thương và u vỏ tuyến thượng thận có nhiều thay đổi và cập nhật đáng kể. Việc chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời các tổn thương ở cơ quan này dựa trên các đặc điểm mô bệnh học, hình ảnh học cắt lớp vi tính và phân loại theo hướng dẫn mới, là điều thiết yếu vì có ảnh hưởng rất lớn đến tỷ lệ sống còn và khả năng đáp ứng của bệnh nhân, đặc biệt với những tổn thương cần phân biệt lành - ác. Mục tiêu: Khảo sát một số đặc điểm chung (tuổi, giới, vị trí, kích thước), mô bệnh học, hình ảnh học cắt lớp vi tính và phân loại tổn thương/u vỏ tuyến thượng thận ở người trưởng thành theo cập nhật của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2022. Đối tượng – phương pháp nghiên cứu: Phương pháp hồi cứu cắt ngang mô tả trên 136 trường hợp tổn thương/u vỏ tuyến thượng thận ở bệnh nhân từ 18 tuổi trở lên tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM và Bệnh viện 30-4 từ tháng 01/2019 đến tháng 06/2024. Kết quả: Độ tuổi mắc bệnh rộng từ 23 đến 84 tuổi, trong đó nhóm 40-64 tuổi chiếm phần lớn (58,1%); đồng thời, tỷ lệ nữ ưu thế hơn gấp đôi nam. Về phân loại, trong nhóm lành tính chủ yếu là u tuyến vỏ thượng thận (78,7%); ngoài ra các thực thể lành tính khác như bệnh nốt, tăng sản, nang, u tủy mỡ hiện diện với tỷ lệ thấp (0,7%-10,3%). Đề tài ghi nhận 3 trường hợp carcinôm vỏ thượng thận ác tính gồm 01 ca dạng thông thường và 2 ca dạng phồng bào. Một số đặc điểm mô bệnh học có liên quan đến việc phân biệt lành-ác là số phân bào, phân bào không điển hình, hoại tử, cấu trúc lan tỏa, thành phần tế bào sáng, xâm nhập vỏ bao và xâm nhập mạch máu. Kết hợp đa thông số như hệ thống Weiss và Weiss hiệu chỉnh, hệ thống Lin-Weiss-Bisceglia, thuật toán Reticulin, thang điểm Helsinki giúp ích chẩn đoán trong những trường hợp vùng xám. Về hình ảnh học trên cắt lớp vi tính, ngưỡng 4 cm và 20 HU, cùng với APW 60% và RPW 40% cũng là những gợi ý hữu ích trong phân biệt các tổn thương lành-ác. Kết luận: Nghiên cứu cho thấy các đặc điểm mô bệnh học và phân loại các tổn thương/u vỏ tuyến thượng thận theo cập nhật của WHO 2022. Ngoài ra, nhấn mạnh sự cần thiết trong việc kết hợp đánh giá đa chuyên khoa (mô bệnh học và hình ảnh học), đa thông số (các thang điểm nhiều yếu tố) trong chẩn đoán; nhất là với những trường hợp vùng xám.