NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH HỌC CẮT LỚP VI TÍNH THẬN BÌNH THƯỜNG Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG CẦN THƠ NĂM 2023-2025
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Thận là cơ quan có cấu trúc giải phẫu và hệ mạch phong phú, nhưng không phải lúc nào cũng tuân theo một mô hình cố định. Sự khác biệt về kích thước, vị trí, hình thái, cũng như sự phân bố của động mạch và tĩnh mạch thận, có thể ảnh hưởng đáng kể đến chẩn đoán hình ảnh, can thiệp ngoại khoa và các thủ thuật xâm lấn như đặt stent, thắt mạch hay ghép thận. Nhận diện chính xác các biến thể này trên cắt lớp vi tính (CLVT) giúp cải thiện độ chính xác trong đánh giá trước can thiệp, giảm thiểu nguy cơ biến chứng trong điều trị. Mục tiêu: (1) Khảo sát đặc điểm hình ảnh học thận ở người trưởng thành trên chụp cắt lớp vi tính, (2) Khảo sát dạng thay đổi hình ảnh học mạch máu thận ở người trưởng thành trên cắt lớp vi tính. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, tiến cứu trên 480 bệnh nhân ≥ 18 tuổi, không mắc các bệnh ảnh hưởng đến giải phẫu thận ở người bình thường được chụp cắt lớp vi tính vùng bụng có tiêm thuốc tương phản thì động mạch, tĩnh mạch tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ từ 2023 đến 2025. Kết quả: Tuổi trung bình của đối tượng là 47,4 tuổi, nữ giới chiếm 48,3%, nam giới chiếm 51,7%. Kích thước trung bình của thận phải: 103,5x51,2x46,6mm, bề dày vỏ thận phải: 5,8 ± 1,1mm đạt cực đại ở nhóm tuổi 18-45 tuổi và tỷ lệ nghịch với tuổi ( p<0,05). Kích thước trung bình của thận trái: 104,0x49,7x48,7mm, bề dày vỏ thận tráI: 5,9 ± 2.5mm đạt cực đại ở nhóm tuổi 18-45 tuổi và tỷ lệ nghịch với tuổi ( p<0,05). Chiều dài, chiều ngang, chiều trước sau của hai thận đều có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nam và nữ ( p<0,05). Kích thước trung bình của động mạch thận phải:đường kính 5,5± 0,9mm và chiều dài 38,7± 10,3mm; tĩnh mạch thận phải:đường kính 9,9±2,6mm và chiều dài 26,6±6,6mm. Kích thước trung bình của động mạch thận trái: đường kính 5,7± 0,9mm và chiều dài 30,4±9,1mm; tĩnh mạch thận phải:đường kính 10,2±5,1mm và chiều dài 66,4±10,6mm. Trong 960 quả thận của 480 ca bệnh được nghiên cứu có 747 thận có 1 động mạch thận chiếm tỉ lệ 77,9%, có 211 thận có 2 động mạch thận chiếm tỉ lệ 21,9%, có 2 thận có 3 động mạch thận chiếm tỉ lệ 0,2%. Trong đó có 5 ca bệnh có 2 động mạch thận hai bên. Toàn bộ động mạch thận đều xuất phát từ ĐMCB. Toàn bộ động mạch thận phải đều chạy sau TMCD. Tỉ lệ động mạch thận phân nhánh sớm chiếm 5,1%. Trong 960 quả thận có 945 thận có 1 tĩnh mạch thận chiếm 98,5%, 15 thận có 2 tĩnh mạch thận chiếm 1,5%, 20 thận hợp lưu muộn chiếm 2,1%. Kết luận: Phần lớn mỗi thận có 1 động mạch thận và 1 tĩnh mạch thận. Động mạch thận phải có chiều dài lớn hơn động mạch thận trái. Tĩnh mạch thận phải có chiều dài bé hơn tĩnh mạch thận trái. Do tần suất biến thể giải phẫu mạch máu thận ngày càng cao. Nên hiểu rõ kiến thức giải phẫu của thận là cần thiết đối với bác sĩ lâm sàng, cũng như bác sĩ chẩn đoán hình ảnh.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Kích thước thận, động mạch thận, tĩnh mạch thận, biến thể giải phẫu, cắt lớp vi tính
Tài liệu tham khảo
2. Hoàng Thị Vân Hoa. (2020). Đánh giá giải phẫu hệ động mạch thận trên người hiến thận sống bằng chụp cắt lớp vi tính đa dãy. Tạp chí Y học Việt Nam.
3. Nguyễn Quốc Hưng. (2019). Đặc điểm mạch máu thận trên hình ảnh chụp CLVT ở người trưởng thành. Tạp chí Y học Việt Nam.
4. Vũ Ngọc Thắng. (2019). Đặc điểm mạch máu thận trên hình ảnh chụp CLVT 128 dãy. Tạp chí Chẩn đoán hình ảnh Việt Nam.
5. Ballesteros M., et al. (2013). Anatomical variants of renal veins: A meta-analysis of prevalence. Scientific Reports, 3:3075.
6. Emamian M., Nielsen M.B., Pedersen J.F. (1993). Kidney dimensions at sonography: Correlation with age, sex, and habitus in 665 adult volunteers. American Journal of Roentgenology, 160(1):83-86.
7. Gümüş H., Bükte Y., Ozdemir E., et al. (2012). Variations of renal artery in 820 patients using 64-detector CT-angiography. Ren Fail, 34(3):286-290.
8. Guyton AC, Hall JE. (2016). Textbook of Medical Physiology. 13th ed. Elsevier.
9. Hatice Gumus, et al. (2020). Variations of renal artery in 820 patients using 64-detector CT-angiography. Ren Fail, 34(3):286-290.
10. Mounier-Vehier C., et al. (2002). Age-related changes in renal function and structure: A longitudinal study. Nephrology Dialysis Transplantation.