ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG BỆNH LÝ THỊ THẦN KINH DO ETHAMBUTOL TẠI BỆNH VIỆN PHỔI TRUNG ƯƠNG

Trần Thị Thu Huyền1,2,, Phạm Trọng Văn1
1 Đại học Y Hà Nội
2 Bệnh viện Phổi trung ương

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Mục tiêu: Mô tả đặc điểm dịch tễ, dấu hiệu lâm sàng và tổn thương thị thần kinh liên quan đến ethambutol tại Bệnh viện Phổi Trung ương. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang chùm ca bệnh, bao gồm các bệnh nhân đang điều trị ethambutol có biểu hiện tổn thương thần kinh thị giác trong thời gian từ tháng 8/2024 đến tháng hết 8/2025, loại trừ những trường hợp có bệnh lí thị thần kinh từ trước. Kết quả: Nghiên cứu ghi nhận 48 bệnh nhân, trong đó nam chiếm 54,2% và nữ chiếm 45,8%. Tuổi trung bình là 54,6 ±14,8 tuổi. Thời gian sử dụng ethambutol trung bình 5,83±2,66 tháng (dao động từ 1,5 tháng đến 15 tháng). Liều dùng phổ biến nhất là 1000-1250 mg/ngày (54,2%), tiếp theo là 750-1000mg/ngày (29,1%) và ≥ 1250 mg (16,7%). Liều trung bình theo cân nặng là 19,43± 2,97 mg/kg. Thời gian mờ mắt trung bình 5,0 ± 2,59 tháng (sớm nhất 1 tháng, muộn nhất 14,5 tháng). Mờ mắt là biểu hiện khởi đầu điển hình ở đa số bệnh nhân chiếm tỉ lệ 93,8% trong khi rối loạn sắc giác được ghi nhận ở 6,2% bệnh nhân. Kết luận: Tổn thương thị thần kinh do ethambutol thường gặp ở bệnh nhân trung niên với thời gian sử dụng thuốc trung bình khoảng 6 tháng với liều xấp xỉ 20mg/kg. Mờ mắt là triệu chứng khởi phát điển hình, trong khi rối loạn sắc giác ít gặp hơn. Việc theo dõi thị lực định kỳ và phát hiện sớm các triệu chứng thị giác có ý nghĩa quan trọng nhằm hạn chế nguy cơ mất thị lực không hồi phục.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Bộ Y tế. Hướng dẫn chẩn đoán điều trị và dự phòng bệnh lao. Published online 2023.
2. Ethambutol - StatPearls - NCBI Bookshelf. Accessed July 13, 2025. https://www.ncbi.nlm. nih.gov/books/NBK559050/
3. Sen S, Mandal S, Banerjee M, et al. Ethambutol-induced optic neuropathy: Functional and structural changes in the retina and optic nerve. Semin Ophthalmol. 2022;37(6):730-739. doi:10.1080/08820538.2022.2085517
4. Chamberlain PD, Sadaka A, Berry S, Lee AG. Ethambutol optic neuropathy. Curr Opin Ophthalmol. 2017;28(6): 545-551. doi:10.1097/ ICU.0000000000000416
5. Incidence and prognostic factor of ethambutol-related optic neuropathy: 10-year experience in southern Taiwan - ScienceDirect. Accessed August 26, 2025. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1607551X15001394