KHẢO SÁT TRÌNH TRẠNG DÂY THẦN KINH MẶT CHE KHUẤT ĐẾ XƯƠNG BÀN ĐẠP TRÊN CT SCAN ỨNG DỤNG TRONG PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ XỐP XƠ TAI

Lê Quang1,, Huỳnh Lê Hoàng Kim1, Dương Thanh Hồng2, Nguyễn Thanh Tùng2
1 Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
2 Bệnh viện Tai Mũi Họng TP. Hồ Chí Minh

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Tổng quan: Xốp xơ tai là bệnh lý do rối loạn chuyển hóa xương mê nhĩ, gây cố định xương bàn đạp và dẫn đến giảm thính lực, với điều trị chủ yếu là phẫu thuật thay thế xương bàn đạp. Một trong những biến chứng quan trọng là liệt mặt do nguy cơ thần kinh mặt nằm bất thường, và có thể được phát hiện trước mổ nhờ chụp CT scan xương thái dương. Mục tiêu: Xác định tỉ lệ và đặc điểm hình ảnh học của tình trạng dây thần kinh mặt che khuất đế xương bàn đạp trên CT scan xương thái dương. Phương pháp: nghiên cứu mô tả thực hiện trên 70 bệnh nhân được phẫu thuật điều trị xốp xơ tai tại bệnh viện Tai Mũi Họng thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian khảo sát. Kết quả: Trong 70 tai được phẫu thuật, có 17 trường hợp (24,3%) dây thần kinh mặt che khuất một phần đế xương bàn đạp. Các chỉ số đo khoảng cách từ dây thần kinh mặt đến cành trước (dAC), chỏm (dS) và cành sau xương bàn đạp (dPC) ở nhóm có che khuất đều nhỏ hơn có ý nghĩa so với nhóm không che khuất (p < 0,05). Trong phân tích hồi quy logistic, dPC là yếu tố dự báo mạnh nhất tình trạng che khuất, với AUC = 0,834, độ nhạy 76,5% và độ đặc hiệu 83,0%. Không ghi nhận trường hợp nào liệt mặt sau mổ. Kết luận: Dây thần kinh mặt che khuất đế xương bàn đạp là yếu tố giải phẫu quan trọng trong phẫu thuật xốp xơ tai. Khoảng cách dPC là chỉ số dự báo đáng tin cậy trên CT Scan, giúp phẫu thuật viên nhận diện trước phẫu thuật và giảm nguy cơ biến chứng.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Ballester M, Blaser B, Häusler R. [Stapedotomy and anatomical variations of the facial nerve]. Rev Laryngol Otol Rhinol (Bord). 2000;121(3):181-6. Stapédotomie et variantes anatomiques du nerf facial.
2. Mangia LRL, Coelho LOM, Carvalho B, de Oliveira AKP, Hamerschmidt R. Imaging Studies in Otosclerosis: An Up-to-date Comprehensive Review. Int Arch Otorhinolaryngol. Apr 2021;25(2):e318-e327. doi:10.1055/s-0040-1715149
3. Neff BA, Lippy WH, Schuring AG, Rizer FM. Stapedectomy in patients with a prolapsed facial nerve. Otolaryngol Head Neck Surg. May 2004; 130(5):597-603. doi:10.1016/j.otohns.2004. 01.011
4. Parra C, Trunet S, Granger B, et al. Imaging Criteria to Predict Surgical Difficulties During Stapes Surgery. Otol Neurotol. Jul 2017;38(6): 815-821. doi:10.1097/mao.0000000000001417
5. Soloperto D, Ronzani G, Sacchetto L, Marchioni D. Endoscopic Findings on Facial Nerve Anatomy During Exclusive Endoscopic Stapedotomy: Clinical Considerations and Impact on Surgical Results. J Int Adv Otol. Nov 2023; 19(6): 503-510. doi:10.5152/iao.2023. 231195
6. Zhang Z, Tang R, Wu Q, Zhao P, Yang Z, Wang Z. An exploratory study of imaging diagnostic clues for overhanging facial nerve in ultra-high-resolution CT. Eur Arch Otorhinolaryngol. Aug 2023;280(8):3643-3651. doi:10.1007/s00405-023-07879-0
7. Senturk E, Eren SB, Aksoy F, et al. Stapedectomy in patients with dehiscent and prolapsed facial nerve. Am J Otolaryngol. Sep-Oct 2020;41(5): 102580. doi:10.1016/j.amjoto.2020. 102580