NGHIÊN CỨU BÀO CHẾ VIÊN NANG CỨNG CHỨA CAO CHUẨN HÓA TỪ LÁ SEN HỒNG (NELUMBO NUCIFERA GAERTN.)

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Sen là một trong số ít dược thảo mà tất cả các bộ phận dùng của đều có giá trị sinh học cao. Cây sen có ở khắp mọi miền nước ta suốt từ Nam đến Bắc, nhưng nơi nổi tiếng nhất và trồng phổ biến là ở vùng Đồng Tháp Mười thuộc tỉnh Đồng Tháp và An Giang. Bên cạnh đó, lá sen từ lâu đã là một dược liệu rất thông dụng trong dân gian, được dùng làm thuốc trong y học cổ truyền và được đưa vào Dược điển một số nước. Trong y học hiện đại, nhiều nghiên cứu cho thấy lá sen là một loại dược liệu chứa nhiều alkaloid có tác dụng sinh học, trong đó có nuciferin là thành phần đã được chứng minh các hoạt tính sinh học invivo như: an thần, giảm cholesterol trong máu, ức chế sự phát triển tế bào ung thư, chống oxy hóa. Hiện nay chiết xuất lá sen được sử dụng trong nhiều sản phẩm thuốc thảo dược có công dụng chữa bệnh, tuy nhiên việc kiểm soát thành phần nuciferin liên quan đến tác dụng sinh học hạ cholesterol trong các chế phẩm này hầu như chưa được thực hiện, dẫn đến không kiểm soát được chất lượng, hiệu quả và tính an toàn của sản phẩm. Mục tiêu: Xây dựng công thức, bào chế viên nang cứng chứa cao chuẩn hóa từ lá Sen hồng thu hái tại Đồng Tháp. Nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu: Cao chuẩn hóa từ lá Sen hồng thu hái tại Đồng Tháp đạt tiêu chuẩn về cao thuốc theo Dược Điển Việt Nam V với độ ẩm 12% và hàm lượng nuciferin trong cao chuẩn hóa lá sen không nhỏ hơn 10%. Dựa vào tính chất lý hóa của cao chuẩn hóa lá sen và tham khảo một số công trình nghiên cứu phương pháp xát hạt ướt được lựa chọn để khảo sát các công thức bào chế. Viên nang chứa cao chuẩn hóa lá Sen có kiểm soát hàm lượng nuciferin được định lượng bằng phương pháp sắc ký lỏng ghép đầu dò dãy diod quang (HPLC/PDA). Kết quả: Đã bào chế được viên nang chứa 300 mg cao chuẩn hóa từ lá sen (tương đương 30 mg nuciferin) liều dùng 1 viên/lần x 2-3 lần/ngày. Kết quả định lượng hàm lượng nuciferin trong mỗi viên cho kết quả đạt từ 85% - 115% so với hàm lượng ghi trên nhãn, tính theo khối lượng trung bình thuốc trong nang. Viên đạt các chỉ tiêu khác về độ đồng đều khối lượng, độ rã theo quy định của viên nang. Kết luận: Nghiên cứu này đã bào chế thành công viên nang cứng chứa cao chuẩn hóa kiểm soát hàm lượng nuciferin từ lá Sen hồng thu hái tại Đồng Tháp đạt các yêu cầu về chất lượng viên nang, an toàn và có tác dụng an thần, hạ cholesterol máu.