SỰ THAY ĐỔI NỒNG ĐỘ HBCRAG TRONG QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN B MẠN TÍNH BẰNG THUỐC NUCLEOT(S)IDE VÀ MỐI TƯƠNG QUAN VỚI CÁC DẤU ẤN SINH HỌC

Tóm tắt

HBcrAg- kháng nguyên liên quan đến lõi của virus bao gồm 3 protein được mã hóa bởi vùng lõi/tiền lõi là HBcAg, HBeAg và protein tiền lõi 22-kDa (p22cr). Những nghiên cứu gần đây cho thấy vai trò của HBcrAg trong lâm sàng: Có thể dự đoán chuyển đảo huyết thanh HBeAg tự nhiên hoặc do điều trị, khả năng tái hoạt động của vi rút viêm gan B (HBV), tái nhiễm HBV sau ghép gan và nguy cơ tiến triển hoặc tái phát ung thư biểu mô tế bào gan. HBcrAg có mối tương quan với HBV DNA trong huyết thanh và cccDNA trong gan. Đặc biệt, ở các trường hợp lâm sàng với HBV DNA huyết thanh không thể phát hiện được hoặc mất HBsAg, HBcrAg vẫn có thể được phát hiện và việc giảm nồng độ HBcrAg có liên quan đáng kể đến kết quả đầy hứa hẹn cho bệnh nhân viêm gan B mạn (CHB). Hiện tại, ở Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu về HBcrAg nên chúng tôi tiến hành đề tài: Sự thay đổi nồng độ HBcrAg trong quá trình điều trị viêm gan B mạn tính bằng thuốc nucleot(s)ide và mối tương quan với các dấu ấn sinh học, với hai mục tiêu: 1. Khảo sát nồng độ HBcrAg ở những bệnh nhân viêm gan B mạn tính đang điều trị thuốc ức chế vi rút nucleot(s)ide. 2. Đánh giá sự thay đổi nồng độ HBcrAg trong quá trình điều trị bệnh nhân viêm gan B mạn tính bằng thuốc nucleot(s)ide và mối tương quan với các dấu ấn sinh học. Đối tượng nghiên cứu: Bệnh nhân CHB ≥18 tuổi không có xơ gan đang điều trị thuốc kháng virus từ 2-4 năm có HBVDNA huyết thanh dưới ngưỡng phát hiện. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu, quan sát một loạt ca bệnh. Kết quả nghiên cứu: 325 bệnh nhân CHB đủ tiêu chuẩn vào nghiên cứu với đặc điểm: Nam: 56,6%, tuổi 30–50: 69,2% và HBeAg(+): 38,2%. Nồng độ trung bình HBcrAg ở nhóm HBeAg(+) là 5,56± 0,96, cao hơn nhóm HBeAg(-) (3,43± 1,10)(p<0,05), sự khác biệt về nồng độ HBcrAg giữa các nhóm tuổi có ý nghĩa thống kê trong khi không có sự khác biệt theo số năm điều trị NAs. Trong điều trị NAs, mặc dù HBV DNA về dưới ngưỡng phát hiện, nồng độ HBcrAg vẫn còn và tiếp tục giảm. Nồng độ HBcrAg tại thời điểm tuyển chọn, 6 và 12 tháng lần lượt là 4.791 logU/ml, 4.516logU/ml và 4.528 logU/ml (p=0,001), không có sự khác biệt giữa 2 nhóm HBeAg(+) và HBeAg(-). Nồng độ HBcrAg 4,95 log U/ml có giá trị tiên lượng chuyển đảo huyết thanh HBeAg với AUC = 0,672 (95% CI, 0,592-0,751), độ nhạy 81%, độ đặc hiệu 67% và PPV 57,1%, NPV 66,9%. Kết luận: Nồng độ HBcrAg có sự khác biệt giữa 2 nhóm HBeAg(-) và (+) và giữa các nhóm tuổi, tuy nhiên không có sự khác biệt giữa các nhóm có thời gian điều trị khác nhau. HBcrAg là dấu ấn hữu ích trong tiên lượng chuyển đảo huyết thanh HBe.