BÁO CÁO MỘT TRƯỜNG HỢP ĐIỀU TRỊ HỖ TRỢ NGỘ ĐỘC THUỐC KHÁNG LAO VỚI PIRACETAM

Lê Đỗ Thuỳ Lan1,2,, Lê Đỗ Tấn Sang2
1 Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
2 Bệnh viện Mắt TP HCM

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả điều trị hổ trợ của Piracetam trên một trường hợp ngộ độc thần kinh thị do thuốc kháng lao Ethambutol. Phương pháp nghiên cứu: Thử nghiệm off label điều trị hổ trợ ngộ độc thuốc kháng lao Ethambutol. Báo cáo ca lâm sàng bệnh nhân nữ, 38 tuổi, đến khám vì hai mắt giảm thị lực nhanh trong 4 tháng sau điều trị tháng thứ 5 thuốc kháng lao. Tiền căn cận thị. Thị lực mắt phải ĐNT 2M, mắt trái ĐNT 3M, kính lỗ 2 mắt 1/10, thử kính không tăng. Khám ghi nhận bán phần trước bình thường, hình ảnh đáy mắt chưa thấy tổn thương gai thị, nhưng giảm độ dày lớp tế bào hạch trên OCT gai thị. Khám toàn thân bình thường, xét nghiệm máu chức năng gan thận tốt. Qui trình điều trị: Piracetam 12g/lọ/ngày truyền tĩnh mạch, trong tối đa ba đợt điều trị, mỗi đợt 10 ngày liên tiếp, ngừng điều trị 10 ngày sau mỗi đợt điều trị. Ngưng Pireacetam khi đạt thị lực tối đa. Kết quả: Bệnh nhân được điều trị với Piracetam tiêm tĩnh mạch liều 12g/lọ/ngày hai đợt, đợt đầu tiên 10 ngày liên tiếp, thị lực 2 mắt đạt mức 4/10, đợt thứ hai 5 ngày, thị lực 2 mắt đạt 8/10, sau 10 ngày ngưng điều tri, tái khám thị lực đạt 10/10, không tồn tại cận thị. OCT gai thị sau 1 tháng lớp tế bào hạch bình thường. Không ghi nhận phản ứng phụ của Piracetam. Tái khám 3 tháng sau thị lực đạt 10/10. Kết luận: Ngộ độc thần kinh thị do Ethambutol là một tác dụng phụ đáng chú ý trong quá trình điều trị nhiễm khuẩn lao. Việc điều trị chủ yếu là ngưng thuốc Ethambutol, bệnh có khả năng tự hồi phục một phần thị lực hoặc giảm hơn. Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, điều trị phổ biến là bổ sung phức hợp vitamin B, chủ yếu là B1, B12. Tuy nhiên, thử nghiệm off label điều trị hổ trợ bằng Piracetam, bệnh nhân ngộ độc thần kinh thị có hiệu quả cải thiện thị lực nhanh, đạt kết quả cao.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Alex Melamud, Gregory S. Kosmorsky, Michael S. Lee, Ocular Ethambutol toxicity, Mayo clin Proc. 2003; Vol 78: 1409 – 1411
2. Andrew Go Lee, Cina Karimaghaei, Nita Bhat, Shruthi Harish Bindiganavile, Sam Karimaghaei, Ethambutol optic neuropathy, Eye Wiki, American academy of ophthalmology, July 6, 2025
3. Cohen PA, Zakharevich I, Gerona R. Presence of Piracetam in Cognitive Enhancement Dietary Supplements. JAMA Intern Med. 2020;180(3):458-9.
4. Le Do Thuy Lan, Le Do Tan Sang, Hiệu quả của Piracetam trên bệnh lý viêm võng mạc sắc tố: nhân một trường hợp, tap chí Y học Việt Nam, số 1, tập 543, tháng 10, 2024
5. Molly Ann Clymer, Ethambutol toxic optic neuropathy, Eye care Insiders, March 2022
6. Pichaya Kulniwatcharoen, Siriporn C. Chattipakorn, Potential underlying mechanisms of Ethambutol induced optic neuropathy: Evidence from to clinical studies, Food and chemical toxicology 2023
7. RYC Chan, AKH Kwok, Ocular toxcity of Ethambutol, Hong Kong Med J Vol 12 No 1 February 2006
8. Rohit Saxena, Digvijay Singh, Swati Phulihele, V Kalaiselvan, Satya Karna, Rashmin Gandhi, Ethambutol toxicity: expert panel consensus for the primary prevention, diagnosis and management of ethambutol-induced optic neuropathy, Indian journal of ophtalmology, 2021, Nov 26: 69(12): 3734 - 3739