KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH VÀ MỐI LIÊN QUAN CỦA MỘT SỐ YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG Ở BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP TẠI BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG

Tóm tắt

Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm lâm sàng, hình ảnh cắt lớp vi tính (CLVT) và mối liên quan của một số yếu tố tiên lượng với mức độ nặng của VTC tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu mô tả cắt ngang các bệnh nhân chẩn đoán VTC từ 05/2021 – 05/2024 tại khoa ngoại Tổng Hợp, ngoại Tiêu Hóa, nội Tiêu Hóa. Dữ liệu về triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm, nguyên nhân, kết quả chụp CLVT bụng, phân loại theo tiêu chuẩn Atlanta 2012 và các thang điểm tiên lượng được thu thập. Tìm mối liên quan giữa các yếu tố với mức độ nặng của VTC. Kết quả: Tổng cộng 102 bệnh nhân, tuổi trung bình 47,42 ± 15,11; nam 67,6%, nữ 32,4%. Triệu chứng chủ yếu là đau bụng thượng vị (100%), nôn 52%, bụng chướng 18,6%. Amylase máu tăng >3 lần giới hạn trên ở 74,2% trường hợp. Nguyên nhân VTC thường gặp là do rượu (46,7%), đái tháo đường 26,5%, thuốc lá 25,5%, tăng huyết áp 16,7%, thuốc 5,9% và tăng triglycerid máu (18,3%). Hình ảnh CLVT cho thấy 30,8% bệnh nhân có hoại tử tụy; tràn dịch màng phổi 11,7%. Theo phân loại Atlanta 2012, tỷ lệ VTC nhẹ, trung bình và nặng lần lượt là 70,8%, 20,8% và 8,4%. Nhóm VTC nặng có tỷ lệ nhịp tim ≥ 110 lần/phút (66,7% so với 10,8%), tụt huyết áp (50,0% so với 5,4%) và tràn dịch màng phổi trên CLVT (70,0% so với 18,8%) cao hơn có ý nghĩa so với nhóm không nặng (p < 0,01). Nồng độ procalcitonin trung bình lúc nhập viện ở nhóm VTC nặng cao hơn nhóm nhẹ/trung bình (15,2 ng/mL so với 2,8 ng/mL, p = 0,03). Nhiệt độ cơ thể và CRP lúc nhập viện không khác biệt giữa hai nhóm. Kết luận: Đau bụng thượng vị kèm nôn là triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân VTC. Nguyên nhân chủ yếu là do lạm dụng rượu, đái tháo đường, thuốc lá, tăng huyết áp, sử dụng thuốc, tăng triglycerid máu. Chụp CLVT có vai trò quan trọng trong chẩn đoán và phát hiện biến chứng (hoại tử tụy, tràn dịch...). Tỷ lệ VTC nặng chiếm khoảng 6,9%. Các yếu tố tiên lượng sớm liên quan đến VTC diễn tiến nặng gồm nhịp tim nhanh ≥ 110 lần/phút, tụt huyết áp, hội chứng đáp ứng viêm toàn thân (SIRS), BISAP, hematocrit.