MỐI LIÊN QUAN GIỮA ĐA HÌNH ĐƠN GEN ABCB1 VỚI LIỀU ĐIỀU TRỊ METHADONE THAY THẾ Ở BỆNH NHÂN NGHIỆN CHẤT DẠNG THUỐC PHIỆN

Văn Chiều Trần 1,, Khánh Chi Trần 1, Quỳnh Giao Nguyễn 1, Hoàng Nam Lê 2, Thị Ngọc Dung Đặng 1
1 Đại học Y Hà Nội
2 Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Ninh Bình

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Methadone là thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid được sử dụng để điều trị bệnh nhân nghiện chất dạng thuốc phiện. Tuy nhiên, xác định liều methadone còn khó khăn do có sự khác biệt lớn về đáp ứng điều trị giữa các cá thể. Methadone được vận chuyển vào trong tế bào bởi protein P-glycoprotein (P-pg), được mã hóa bởi gen ABCB1 (MRD1). Gen này được đánh giá có tính đa hình cao với nhiều biến thể di truyền. Các biến thể di truyền này đã được chứng minh có ảnh hưởng tới biểu hiện của P-glycoprotein, do đó ảnh hưởng tới chuyển hóa methadone. Mục tiêu nghiên cứu: Xác định đa hình nucleotid đơn 1236C>T (dbSNP rs1128503), 2677G>T/A (dbSNP rs2032582), và 3435C>T (dbSNP rs1045642) của gen ABCB1 ở bệnh nhân nghiện chất dạng thuốc phiện điều trị methadone thay thế và đánh giá mối liên quan với liều điều trị duy trì. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 400 bệnh nhân nghiện chất dạng thuốc phiện đang điều trị methadone được xác định các đa hình nucleotid đơn bằng phương pháp giải trình tự gen Sanger. Kết quả: Các cá thể mang biến thể T của đa hình nucleotid đơn 3435C>T (dbSNP rs1045642) yêu cầu điều trị nhóm liều cao (≥ 90 mg/ngày) cao hơn các cá thể không mang biến thể này 1.556 lần (p=0.032). Kết luận: Có sự liên quan giữa biến thể di truyền gen ABCB1 và liều điều trị methadone thay thế. Việc xác định kiểu gen của gen ABCB1 ở bệnh nhân nghiện chất dạng thuốc phiện điều trị methadone thay thế có thể giúp cá thể hóa điều trị.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

1. Hodges LM, Markova SM, Chinn LW, et al. Very important pharmacogene summary: ABCB1 (MDR1, P-glycoprotein). Pharmacogenet Genomics. 2011;21(3):152-161. doi:10.1097/FPC.0b013e3283385a1c
2. Csajka C, Crettol S, Guidi M, Eap CB. Population Genetic-Based Pharmacokinetic Modeling of Methadone and its Relationship with the QTc Interval in Opioid-Dependent Patients. Clin Pharmacokinet. 2016;55(12):1521-1533. doi:10.1007/s40262-016-0415-2
3. Hoffmeyer S, Burk O, von Richter O, et al. Functional polymorphisms of the human multidrug-resistance gene: Multiple sequence variations and correlation of one allele with P-glycoprotein expression and activity in vivo. Proc Natl Acad Sci U S A. 2000;97(7):3473-3478.
4. Teoh Bing Fei J, Yee A, Habil MHB, Danaee M. Effectiveness of Methadone Maintenance Therapy and Improvement in Quality of Life Following a Decade of Implementation. J Subst Abuse Treat. 2016;69:50-56. doi:10.1016/j.jsat.2016.07.006
5. Luo R, Li X, Qin S, et al. Impact of SNP–SNP interaction among ABCB1 , ARRB2 , DRD1 and OPRD1 on methadone dosage requirement in Han Chinese patients. Pharmacogenomics. 2017;18 (18):1659-1670. doi:10.2217/pgs-2017-0072
6. Levran O, O’Hara K, Peles E, et al. ABCB1 (MDR1) genetic variants are associated with methadone doses required for effective treatment of heroin dependence. Hum Mol Genet. 2008;17(14):2219-2227. doi:10.1093/hmg/ddn122
7. Hung CC, Chiou MH, Huang BH, et al. Impact of genetic polymorphisms in ABCB1, CYP2B6, OPRM1, ANKK1 and DRD2 genes on methadone therapy in Han Chinese patients. Pharmacogenomics. 2011;12(11):1525-1533. doi:10.2217/pgs.11.96
8. Bart G, Lenz S, Straka RJ, Brundage RC. Ethnic and genetic factors in methadone pharmacokinetics: A population pharmacokinetic study. Drug Alcohol Depend. 2014;145:185-193. doi:10.1016/j.drugalcdep.2014.10.014