ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ THAY HUYẾT TƯƠNG BẰNG HUYẾT TƯƠNG TƯƠI ĐÔNG LẠNH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM TỤY CẤP DO TĂNG TRIGLYCERIDE MÁU TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Viêm tụy cấp do tăng triglyceride là một tình trạng cấp cứu. Trường hợp có biến chứng suy cơ quan thì tỷ lệ tử vong từ 20-40%. Cơ chế chính gây viêm tuỵ cấp do tăng triglyceride máu được cho rằng do sự thuỷ phân quá mức triglyceride máu dưới tác dụng của men lipase tuỵ đã tạo ra quá nhiều acid béo tự do, những acid béo tự do này gây nên tình trạng tăng độ quánh máu, gây tắc giường mạch máu tuỵ, thiếu máu tuỵ và gây viêm tuỵ cấp. Biện pháp thay huyết tương bằng huyết tương tươi đông lạnh nhằm loại bỏ nhanh chóng tác nhân gây bệnh, ngăn chặn quá trình diễn tiến bệnh, giảm mức độ nặng. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả thay huyết tương bằng huyết tương tươi đông lạnh trong điều trị viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả, 31 bệnh nhân viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu (>1000 mg/dL) được điều trị thay huyết tương bằng huyết tương tươi đông lạnh tại khoa Hồi sức tích cực  bệnh viện Chợ Rẫy thởi gian từ 1/2019 đến 6/2023. Kết quả: Nam: 70,97%, nữ: 29,03%. tuổi trung bình: 42± 8,29 tuổi. Nhập viện: lipase: 1093,42±1083,28 U/l, triglyceride (TG): 4042± 2450 mg/dL. CTSI: 5.93 ±2.16 (balthazar D: 9,6%, balthazar E: 70,96%), APACHE II ≥ 8 điểm: 96,77% (30/31). BISAP: 2,03±1,17. Kết quả sau thay huyết tương (PEX): các triệu chứng đau bụng, buồn nôn, chướng bụng đều giảm. 87% thay 1,5 lần thể tích (1,5V). PEX 1 lần: 84%. Lipase sau PEX 1: 591,89 ± 799,8 U/L. TG sau PEX lần 1: 738 ± 640 mg/dL (giảm 81,74%), phản ứng bất lợi (ADR) liên quan đến huyết tương đông lạnh: 6,4%, mức độ ADR nhẹ. Nhóm APACHE II ≥8 điểm giảm 20,83±8,66 xuống 12,66±7,35 sau PEX (p<0,001). Bệnh nhân có thai 4/31(12,9%) đều an toàn trong quá trình PEX. Tỷ lệ sống: 93,55%, tỷ lệ tử vong: 6,45%. Kết luận: Thay huyết tương bằng huyết tương tươi đông lạnh là một liệu pháp an toàn và hiệu quả trong điều trị viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu, cải thiện triệu nhanh chứng lâm sàng, giảm nhanh nồng độ triglyceride máu, làm giảm mức độ nặng bệnh, an toàn đối với phụ nữ có thai. Thay huyết tương bằng huyết tương tươi đông lạnh trong điều trị viêm tụy cấp do tăng triglyceride cần được triển khai rộng rãi và thường quy trong bệnh viện.